اختلالات روانی

اختلال روانی چیست؟

انجمن روانپزشکی آمریکا، اختلال روانی را اینگونه تعریف می‌کند:

«بیماری روانی، سندرمی است که در عملکرد شناختی، احساسی و رفتاری فرد تغییرات و اختلالاتی را به وجود می‌آورد. اختلالات روانی معمولا با ناراحتی و مشکلات قابل‌توجهی در فعالیت‌های اجتماعی، کاری یا خانوادگی همراه هستند».

اگر بخواهیم اختلالات روانی را خودمانی‌تر تعریف کنیم، باید بگوییم یک مشکل در رفتار یا فرایندهای روانی است که خود را با یک ناهنجاری در تفکر، احساسات یا رفتار نشان می‌دهد. این اختلالات معمولا عملکرد فرد را در موقعیت‌ها و جنبه‌های مختلف زندگی، دچار مشکل می‌کند.

در سال 2019 تحقیقی انجام شد که ثابت کرد در سراسر جهان، 970 میلیون نفر با یک اختلال روانی زندگی می‌کنند؛ که شایع‌ترین آن‌ها، اختلالات اضطراب و افسردگی است. در سال 2020 آمار افرادی که دچار این دو اختلال بودند، افزایش قابل‌توجهی داشت؛ دلیل این امر، فراگیری بیماری کوید 19 بود. این تحقیقات نشان دادند تنها در طی یک سال، اختلال اضطراب، 26% و افسردگی 28% در جهان افزایش داشته است.

انواع اختلالات روانی

اختلالات روانی انواع مختلفی دارند که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

اختلال اضطراب

اختلال اضطراب از شایع‌ترین انواع اختلالات روانی است. در سال 2019 میلادی، 301 میلیون نفر که 58 میلیون آن‌ها کودک و نوجوان بودند، با اختلال اضطراب زندگی می‌کردند. این اختلال با ترس و نگرانی بیش‌ازحد و اختلالات رفتاری، نشان داده می‌شود. علائم اضطراب آنقدر شدید است که منجر به ناراحتی یا اختلال قابل‌توجه در عملکرد فرد می‌شود.

اختلال اضطراب انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

اختلال اضطراب فراگیر: با نگرانی بیش‌ازحد مشخص می‌شود؛
اختلال هراس: با حملات پنیک همراه است؛
اختلال اضطراب اجتماعی: با ترس و نگرانی در موقعیت‌های اجتماعی مشخص می‌شود؛
اختلال اضطراب جدایی: فرد، ترس و اضطراب فراوانی در مورد جدایی از عزیزانش دارد.

برای اختلال اضطراب درمان‌های روانشناختی موثری وجود دارد که با توجه به سن و شدت آن، ممکن است دارو نیز در نظر گرفته شود.

اختلال افسردگی

در سال 2019 میلادی، 280 میلیون نفر از جمله 23 میلیون کودک و نوجوان، مبتلا به افسردگی بودند. افسردگی با نوسانات خلقی معمولی و پاسخ‌های عاطفی کوتاه‌مدت به چالش‌های زندگی روزمره، متفاوت است. در طول یک دوره افسردگی، فرد در بیشتر روز و تقریبا هر روز، احساس افسردگی را تجربه می‌کند. این دوره حداقل دو هفته طول می‌کشد و در این مدت، فرد احساس غمگینی، تحریک‌پذیری با پوچی دارد و لذت و علاقه به فعالیت‌هایش را از دست می‌دهد.

برای این اختلال، علائم دیگری نیز وجود دارد که شامل تمرکز ضعیف، احساس گناه مفرط، احساس بی‌ارزشی، ناامیدی نسبت به آینده، افکاری در مورد مردن یا خودکشی، اختلال در خواب، تغییر در اشتها یا وزن، احساس خستگی یا ضعف و… می‌شود.

افراد مبتلا به افسردگی، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر خودکشی قرار دارند. با این حال این نوع اختلال روانی نیز درمان دارد و اگر شدت آن زیاد باشد، در فرایند درمان از دارو نیز استفاده می‌شود.

اختلال دوقطبی

در سال 209، 40 میلیون نفر اختلال دوقطبی داشتند. در این نوع اختلال، افراد به طور همزمان دچار اختلال افسردگی و علائم شیدایی هستند. علائم شیدایی شامل سرخوشی یا تحریک‌پذیری، افزایش فعالیت یا انرژی، پرحرفی، افزایش عزت‌نفس و کاهش نیاز به خواب است. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند. برای این اختلال هم گزینه‌های درمانی مختلفی از جمله آموزش روانی، کاهش استرس، تقویت عملکرد اجتماعی و دارو وجود دارد.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

PTSD ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض یک اتفاق بسیار تهدیدکننده یا وحشتناک ایجاد شود. جنگ، سوءاستفاده جنسی و بلاهای طبیعی، اتفاقاتی هستند که می‌توانند منجر به PTSD شوند. علائم PTSD شامل اضطراب شدید، کابوس‌های شبانه، بازگشت به گذشته و ناتوانی در کنترل افکار خود در مورد آن اتفاق است. افراد مبتلا به این اختلال، ممکن است در افکار و خاطرات مربوط به آن اتفاق، غرق شوند.

اختلال خوردن

اختلال خوردن یکی از انواع اختلالات روانی است که تاثیر زیادی در افزایش یا کاهش وزن دارد. در سال 2019، 14 میلیون نفر مبتلا به اختلال خوردن بودند که از این تعداد، 3 میلیون نفر از آن‌ها را، کودک و نوجوان تشکیل می‌دادند. پرخوری عصبی که شامل خوردن غیرعادی و اشتغال ذهنی به غذا است، یکی از انواع اختلالات خوردن است. افراد مبتلا به پرخوری عصبی، به طور قابل‌توجهی در معرض خطر اعتیاد، خودکشی و سلامت جسمی قرار دارند.

بی‌اشتهایی عصبی نیز یکی دیگر از انواع این اختلال است که اغلب در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی اتفاق می‌افتد و ممکن است منجر به خودکشی یا بیماری‌های جسمی شود.

اختلال اسکیزوفرنی

از هر 300 نفر در جهان، 1 نفر مبتلا به اسکیزوفرنی است. تعداد کل افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی در جهان، به 24 میلیون نفر می‌رسد. میانگین طول عمر این افراد، 10 تا 20 سال کمتر از سایر افراد است. این بیماری با اختلالات قابل‌توجه در ادراک و تغییر در رفتار فرد، مشخص می‌شود و با علائمی مانند هذیان‌های مداوم، توهم، تفکر آشفته و بی‌قراری شدید همراه است. این افراد ممکن است مشکلات زیادی را در عملکرد ذهنی و شناختی خود، تجربه کنند.

اختلال شخصیتی

اختلالات شخصیتی، گروهی دیگر از انواع اختلالات روانی هستند که با الگوهای غیرمعمول در تفکر، احساس و رفتار شخص مشخص می‌شوند. افرادی که دچار اختلال شخصیتی هستند، رفتارها و الگوهای ذهنی‌ای دارند که با انتظارات افراد دیگر و فرهنگ مرسوم جامعه، متفاوت است. اگر دچار این اختلال هستید، احتمالا در برقراری ارتباط با دیگران و برخورد با مشکلات روزمره، از روش‌های متفاوتی استفاده کنید که برای سایر افراد قابل‌قبول نیست. حتی ممکن است از این ناهماهنگی بین افکار و رفتارهای خود با رفتارهای موردقبول جامعه، آگاه نباشید.

دیدگاه‌های این افراد نسبت به جهان، متفاوت از دیگران است. به همین دلیل هم شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی و خانوادگی برای آن‌ها دشوار است.

اختلال غیراجتماعی

اختلال غیراجتماعی شامل دو نوع اختلال سلوک و اختلال نافرمانی مقابله‌ای است. طبق آمارها، در سال 2019، 40 میلیون نفر درگیر اختلال سلوک بودند که تعداد زیادی از آن‌ها را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دادند. اختلال سلوک از دوران کودکی و نوجوانی شروع می‌شود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه داشته باشد.

این اختلالات، با مشکلات رفتاری مداوم مانند سرپیچی یا نافرمانی نسبت به حقوق اولیه دیگران، هنجارها یا قوانین اجتماعی، همراه است.

اختلالات عصبی رشدی

این اختلالات در طول دوره رشد به وجود می‌آیند و مشکلات زیادی را در جنبه‌های مختلف زندگی از جمله زندگی شخصی، اجتماعی، تحصیلی و کاری به وجود می‌آورند. در اختلالات عصبی رشدی، رشد و تحول مغز یا دستگاه عصبی مختل می‌شوند و کارکرد نرمال خود را از دست می‌دهند. این بیماری، عملکردهای فکری، حرکتی و زبانی را نیز دچار مشکل می‌کند.

اختلالات عصبی رشدی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند؛ از جمله اختلالات رشد فکری، اوتیسم و بیش‌فعالی.

سخن پایانی

اختلالات روانی می‌توانند مشکلات زیادی را در زندگی شما به وجود آورند. زندگی کاری، خانودگی، تحصیلی و اجتماعی شما به شدت تحت‌تاثیر این اختلالات قرار دارند. بنابراین اگر متوجه علائم خاصی شدید، حتما به یک متخصص مراجعه کنید.