کدام شخصیت ها نباید باهم ازدواج کنند؟هر شخصیت چه تاثیری روی رضایت زناشیویی دارد؟
کدام شخصیت ها نباید باهم ازدواج کنند؟
روانشناسان معتقدند که زوج هایی که شخصیت شان شبیه تر باشد ازدواج پایدار تری دارند. اما این شباهت شخصیتی یعنی چه ؟ اصل شخصیت یعنی چه ؟ آیا رفتارهایی که دختر و پسر در دوران نامزدیشان دارند نشانه ویژگی های شخصیتی شان است ؟
شخصیت یک سری از ویژگی های آدمی است که در طول زمان پایدار می ماند. وقتی می گوییم فلانی شخصیت مهربانی دارد منظورمان این است که او در بیشتر زمان ها و تقریباً همیشه مهربان است.برای اینکه بدانیم آیا به همسرمان شباهت داریم یا نه اول باید خودمان را بشناسیم، در مورد شخصیت خودمان منظم و البته منصفانه فکر کنیم و بعد در مورد دیگران و از جمله همسرمان قضاوت کنیم. شناختن خود پایه همه تغییرات مثبت زندگی است
برای انتخاب مناسب همسر ، افراد ابتدا باید خودشان را بشناسند و با خصوصیات شخصیتی و معیارها و ملاک های خود و نقاط قوت و ضعفشان آشنا شوند. گام بعدی شناخت طرف مقابل و تطبیق خصوصیات شخصیتی او با ویژگی های خودش و تعیین درجه تناسب است. آنچه مشکل ساز است تضاد بین ویژگی های شخصیتی است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد اختلافات شخصیتی فاحش می تواند پیوند زناشویی را سست کند.
در مشاوره پیش ازدواج دو هدف دنبال می شود که هردو مورد برای ازدواج ضروری می باشد. یکی ارزیابی آمادگی افراد برای ازدواج و دیگری ارزیابی و تعیین میزان تناسب طرفین ازدواج.آمادگی برای ازدواج شامل برخورداری از شرایط مناسب اقتصادی ، اجتماعی و عاطفی ، شغلی و روانی یا به بیان بهترپختگی روانشناختی فرد برای پذیرش مسئولیت یک رابطه ی متعهدانه است.
تناسب افراد برای ازدواج ابعاد مختلفی دارد مانند تناسب از لحاظ ویژگی های شخصیتی ، اعتقادات و باورها ، ساختار خانوادگی ، اصول و ارزش ها ، فلسفه زندگی و نگرش ها به رابطه ی زناشویی. برای سنجش این ها از مصاحبه های روانشناختی و آزمون های شخصیت استاندارد برای تعیین میزان تناسب افراد کمک می گیرند.
برای پاسخ به اینکه کدام شخصیت ها نباید باهم ازدواج کنند باید ویژگی ها و خصیصه های شخصیت های مختلف را بشناسیم.
دو نظریه معروف در ازدواج ، نظریه شباهت و نظریه مکملیت است. بر اساس نظریه شباهت ، افرادی که از لحاظ برخی ویژگی ها شبیه هم هستند تند می تواند رابطه خوبی با هم داشته باشند اما همیشه شباهت مناسب نیست مثلاً دو نفر که هردو خودشیفته هستند و طرحواره های استحقاق دارند در زندگی با هم مشکلات زیادی خواهند داشت چون هر دو به دنبال اثبات برتری خود ، بی توجهی به احساس دیگری و تلاش برای کنترل فرد مقابل هستند
بر اساس نظریه مکملیت بهتر است افرادی که دارای ویژگی‌های شخصیتی مکمل هم هستند با هم ازدواج کنند اما خودم مکملیت هم می‌توانند به صورت سالم و بیمارگونه باشد مثلاً زن و شوهری که یکی از آنها فردی وابسته ، بدون اعتماد به نفس و کم بین است و دیگری فردی کنترل گر ، قدرت طلب و استثمار گر ، به ظاهر مکمل هم هستند ولی در دراز مدت یکی از طرفین در این رابطه آسیب می بیند و رابطه آسیب زا میشود.
در مکملیت سالم مثلا شخصی که تا حدودی ویژگی درونگرایی دارد اگر با فردی که درجات نسبتاً خفیف برونگرایی دارد ازدواج کند شاید خیلی آسیب زا نباشد یا مثلاً اگرفردی که عصبی و تند مزاج است با فردی که نسبتا آرام و دارای کنترل هیجانی بهتر است ، ازدواج کند مکمل خوبی برای هم می شوند.
متخصص باید افراد را از لحاظ پنج بعد بزرگ شخصیتی مقایسه کند و الگوهای شخصیتی را تعیین کند که در روانشناسی به پنج عامل بزرگ شخصیت معروف است.
عامل اول: ثبات هیجانی در برابر بی ثباتی هیجانی(روان رنجورخویی)
فردی که ثبات هیجانی ندارد خیلی سریع عصبانی می شود ، نوسان های خلقی بارزی دارد ، هیجان های منفی مثل افسردگی ، اضطراب و خشم و کینه ورزی را تجربه می کنند و…
اگر این فرد با کسی که ثبات هیجانی خوبی دارد و صبور و بردبار تر است ازدواج کند ممکن است ازدواج موفقی داشته باشد اما ازدواج دو فردی که ثبات هیجانی ندارند موفقیت آمیز نخواهد بود چون هر دو دارای مشکلات هیجانی و عاطفی هستند و از لحاظ روانشناختی پختگی کافی ندارند. بر اساس تحقیقات عامل ثبات هیجانی یکی از قوی ترین پیش بینی کننده های پایداری ازدواج است.
عامل دوم:برون گرایی در برابر درون گرایی
ازدواج افرادی با درجاتی از برون گرایی و درون گرایی شاید مشکل زیادی ایجاد نکند و می تواند مکملیت محسوب شود اما وقتی درجه برونگرایی و درونگرایی افراطی است و افراد در دو سر طیف قرار دارند این ازدواج مشکل ساز می شود چون افراد درونگرا و برونگرا از نظر علایق ، فعالیت ، هیجان خواهی ، جمع‌گرایی و صمیمیت و روابط بین فردی تفاوت زیادی با هم دارند که گاهی درنقطه ی مقابل هم قرار می گیرند.
عامل سوم: انعطاف پذیری و باز بودن به تجربه
افراد انعطاف‌پذیر و باز انسان هایی هستند که نسبت به تجربه های درونی و دنیای پیرامون کنجکاوند و زندگی آنها سرشار از تجربه است. این افراد طالب لذت بردن از نظریه های جدید و ارزش های غیر متعارف هستند و در مقایسه با افراد بسته، احساسات مثبت ثبت و منفی فراوانی دارند.
افرادی که اهل تغییرند نمی توانند با افراد متعصب و سنتی که نمی خواهند در زندگی تغییری را بپذیرند و محافظه کارند ، زندگی کنند. کسانی که نمره پایینی در بعد باز بودن به تجربه می گیرند ، رفتار های متعارف و قراردادی دارند ، در ظاهر محافظه کار به نظر می رسند و اصول و ارزش های نسبتاً ثابتی دارند که نمی خواهند آنها را تغییر دهند.
عامل چهارم : توافق و سازگاری اجتماعی
افراد سازگار در کل نوع دوست هستند، با دیگران احساس همدردی کنند و مشتاق کمک به مردم هستند و اعتقاد دارند دیگران نیز با او همین رابطه را دارند . این افراد به اطرافیان اعتماد می کنند و خواهان برقراری ارتباط اند. شخص ناسازگار خود محور است و به قصد و نیت دیگران مظنون است و بیشتر اهل رقابت است تا همکاری. بنابراین اگر زن و مرد از لحاظ سازگاری اجتماعی با هم تضاد داشته باشند ازدواج خوبی نخواهند داشت و بهتر است با هم ازدواج نکنند.
نمره پایین در توافق و سازگاری اجتماعی معمولاً با ویژگی های اختلال شخصیت خودشیفته ، ضد اجتماعی و پارانوئید همراه است در حالیکه نمره بالا معمولاً با اختلال شخصیت وابسته مرتبط است که ازدواج این دو گروه طبیعتا مناسب نیست
عامل پنجم:وجدان مندی
فرد وجدان مند دارای هدف و خواسته های قوی از پیش تعیین شده است ، تمایل شدیدی به موفقیت حرفه ای و دانشگاهی دارد ، وظیفه شناس و مسئولیت پذیر است و اگر این ویژگی خیلی افراطی بالا باشد با ایراد گیری ،وسواسی بودن، نظم و دقت وسواس گونه در امور کاری و حرفه ای ، وقت شناسی همراه است. افرادی که نمره پایین در بعد وجدان مندی دارند ، الزاما افراد فاقد پایبندی به اصول اخلاقی نیستند بلکه معمولا دقت کافی برای انجام کار را از خود نشان نمی دهند و در جهت اهدافشان مصر و پیگیر نیستند.
نیاز به لذت طلبی و علاقه به امور جنسی در افرادی که نمره پایینی در وجدان مندی به دست می آورند بیشتر از افرادی است که نمره بالا کسب می کنند. در کل افراد بر اساس اینکه چقدر مایلند پیشرفت کنند و مسئولیت پذیر باشند با هم فرق دارند. رند برخی افراد وظیفه شناسان و مسئولیت پذیر هستند.
چنین فردی اگر با شخص شلخته و بدون انگیزه برای پیشرفت و غیر مسئولیت پذیر ازدواج کنند تمام عمر حرص می خورند چون یکی همیشه به دنبال ترقی و پیشرفت است و دیگری دنبال خوش گذرانی. پس ازدواج افرادی که بیش از اندازه کمال گراو افراطی هستند با افرادی که راحت طلب و غیر مسئول و اهمال کار هستند می تواند مشکل ساز باشد.
روان رنجوری پیش بینی کننده قوی رضایت زناشویی پایین است. افرادی که نمره بالایی در آن می گیرند ، ثبات عاطفی ندارند ، درگیر هیجان های منفی مثل ترس ، اضطراب ، تنیدگی ، افسردگی ، خصومت می شود و نمی توانند مسائل و مشکلاتشان را به ویژه بین خود و همسرشان حل کند و این مسئله روی رضایت زناشویی تاثیر منفی می گذارد.
افراد برونگرا هیجان های مثبتی را تجربه می‌کنند که باعث می شود عشق و صمیمیت بیشتری را در ارتباط با همسر خود تجربه کنند. این افراد معاشرتی ، خون گرم ، فعال و تمایل به هیجان های مثبت دارند. برونگرایی بالا باعث میشود افراد شادابی و سرزندگی بیشتری را در زندگی تجربه کنند و تجربه هیجانات مثبت به آنها کمک می کند تا روابط زناشویی همراه با رضایت داشته باشد و در روابط شان موفق تر باشد.
سازگاری و توافق پذیری باعث می شود زوجین راحت تر بتوانند با هم همکاری داشته باشند ، به یکدیگر اعتماد کنند ، به خواسته های همسر خود توجه کنند و این مسئله رضایت زناشویی را افزایش می دهد.افراد با توافق پذیری بالا ، رک گو، دیگر دوست ، دل رحم و متواضع هستند انتظار می‌رود روی لذت زناشویی تاثیر مثبتی بگذارد.
پذیرا بودن به تجربه ، توافق پذیری و وظیفه شناسی پایین همسران ، بر کیفیت رابطه تاثیر می گذارد. همسرانی که با این افراد ازدواج می کنند از این شکایت دارند که همسرانشان افرادی حسود ، وابسته ، غیرقابل اعتماد ، خودپسند ، مغرور ،خودمحور ، سومصرف الکل و دارای رابطه جنسی با چند نفرهستند.
در عشق شاعرانه این افراد با شریک زندگی خود صادق و گشوده هستند و به دنبال رابطه عمیق و طولانی هستند که این مسئله بر رضایت زناشویی اثر گذار است.
تست شخصیت نئو فرم کوتاه 60 سوالی:
یکی از آزمون های شخصیتی است که بر اساس تحلیل عوامل ساخته شده است و از جدیدترین ابزارها در زمینه شخصیت است که توسط مک کری و کوستا در سال1985 تحت عنوان پرسشنامه شخصیتی نئو معرفی شد. فرم تجدید نظر شده این پرسشنامه توسط همان مولفین تحت عنوان فرم تجدید نظر شده پرسشنامه شخصیتی نئو ارائه شده است.
فرم بلند این پرسشنامه در ۲۴۰ عبارت ، به منظور اندازه گیری ۵ عامل یا حیطه اصلی روان نژندی ، برونگرایی ، انعطاف پذیری ، دلپذیر بودن و مسئولیت پذیری طراحی شده است.
همچنین این پرسشنامه فرم دیگری به نام NEO-FFI دارد که یک پرسشنامه 60 سوالی است و برای ارزیابی 5 عامل شخصیت به کار می رود.
۵ عامل اصلی شخصیت عبارتند از: روان نژندی ، برونگرایی ، انعطاف پذیری ،دلپذیر بودن ، مسئولیت پذیری و با وجدان بودن
روان نژندی(n)
موثرترین قلمرو مقیاس های شخصیت ، تقابل سازگاری یا ثبات عاطفی با ناسازگاری روان‌نژندی است. تمایل عمومی به تجربه عواطف منفی مثل ترس ،دستپاچگی ، عصبانیت ، احساس گناه و نفرت مجموعه ی حیطه روان نژندی را تشکیل می‌دهند. هرچند روان نژندی چیزی بیشتر از آمادگی برای ناراحتی های روانشناختی دارد. شاید عواطف شکننده مانع از سازگاری میشود رود. مردان و زنان با نمره بالا در عامل روان نژندی ، مستعد داشتن عقاید غیر منطقی هستند و کمتر قادر به کنترل تکانش های خود بوده و خیلی ضعیف تر از دیگران با استرس کنار می آیند.
بیمارانی که به طور سنتی به عنوان نوروتیک تشخیص داده شده اند کلاس نمره بالایی در اندازه های Nبه دست می آورند. اما مقیاس N این پرسشنامه همانند سایر مقیاس هایش یک بعد از شخصیت سالم را اندازه میگیرد. نمرات بالا ممکن است نشانه احتمال بالا برای ابتلا به برخی از انواع مشکلات روانپزشکی باشد.
اما زیرمقیاس N نباید به عنوان اندازه ای برای اختلالات روانی در نظر گرفته شود. ممکن است که به دست آوردن یک نمره بالا در مقیاس N با یک اختلال قابل تشخیص روانی همراه نباشد ، از طرفی تمام اختلالات روانی با نمره بالا در N همراه نیست. به عنوان مثال یک فرد ممکن است اختلال شخصیت ضد اجتماعی داشته باشد و نمره بالایی در N کسب نکند. افرادی که نمرات آنها در N پایین است دارای ثبات عاطفی بوده و معمولاً آرام ، معتدل و راحت هستند و قادرند که با موقعیت های فشارزا بدون آشفتگی یا هیاهو روبرو شوند.
برونگرایی(E)
برونگراها، جامعه گرا هستند اما توانایی اجتماعی فقط یکی از صفاتی است که حیطه برونگرایی دارای آن است. علاوه بر آن دوست داشتن مردم ، ترجیح گروه های بزرگ و گردهمایی ها ، با جرات بودن ، فعال بودن و پر حرف بودن نیز از صفات برونگراها است. آنها برانگیختگی جنسی و تحریک را دوست دارند و متمایلند که بشاش باشند. همچنین سرخوش ، پر انرژی و خوش بین نیز هستند. مقیاس های حیطه E به طور قوی با علاقه به ریسک های بزرگ در مشاغل همبسته است.
برونگرایی بیانگر وجود رویکردی پر انرژی به جهان مادی و اجتماعی در فرد باشد که ویژگی هایی چون مردم آمیزی ، فعال بودن ، قاطعیت و جرات را شامل می شود. سازش پذیری نشانگر جهت گیری اجتماعی و جامعه پسند در مقابل نگرش خصمانه نسبت به دیگران می باشد که ویژگی هایی چون نوع دوستی ، خوش‌قلبی ، اعتماد و فروتنی را شامل می شود. هرقدر که نشان دادن مشخصات برونگراها آسان است ، به همان اندازه نشان دادن ویژگی های درونگراها مشکل است.
در برخی از توصیف ها درون گرایی باید به منزله فقدان برونگرایی در نظر گرفته شود تا به عنوان ضد برون گرایی. از این رو افراد درون گرا خود دارترند تا غیر دوستانه ، مستقلند تا پیرو، یکنواخت و متعادلند تا تنبل ودیر جنب. این افراد ترجیح می دهند تنها باشند و شاید گفته شود این افراد کم رو هستند. افراد درونگرا لزوما از اضطراب های اجتماعی رنج نمی برند . گرچه این افراد روحیه ی بسیار شاد افراد برونگرا را ندارند ولی آدم های غیر خوشحال یا بدبینی نیستند.
انعطاف پذیری(o)
مقیاس انعطاف پذیری در پرسشنامه NEO PI-R شاید در وسیع ترین بعد بررسی شده است. اشخاص انعطاف پذیر هم درباره دنیای درونی و هم درباره دنیای بیرونی کنجکاو هستند و زندگی آنها از لحاظ تجربه غنی است. آنها مایل به پذیرش عقاید خود و ارزش های غیر متعارف بوده و عمیق تر از اشخاص غیر انعطاف پذیر ، هیجان های مثبت و منفی را تجربه می کنند. سایر مدل های پنج عاملی اغلب این بعد را عقل نامیده اند.
نمرات انعطاف‌پذیری با آزمون نمرات هوش همبسته است. انعطاف پذیری مخصوصاً با جنبه های مختلف هوش مثل تفکر واگرا که عاملی در خلاقیت می باشد ، مربوط است. مردان و زنانی که نمره پایینی در انعطاف پذیری می‌گیرند ، متمایلند که رفتار متعارف داشته و دیدگاه خود را حفظ کنند ، این افراد تازه های آشناتر را ترجیح می دهند و پاسخ های عاطفی آنان خیلی محدود است. متقابلا اشخاص انعطاف پذیر ، غیر سنتی و غیر متعارف هستند. علاقه مند هستند که همیشه سوال کنند و آماده پذیرش عقاید سیاسی و اجتماعی و اخلاقی جدید هستند.
این تمایلات نباید این چنین تلقی شود که آنها افرادی غیر اصولی هستند. یک فرد انعطاف پذیر ممکن است مانند سنت گراها به سیستم ارزش‌های خود مسئولانه پاسخ دهد. افراد انعطاف پذیر ممکن است از نظر روانشناسی خیلی سالم تر یا رشد یافته تر باشند اما انعطاف پذیری یا انعطاف ناپذیری بستگی به اقتضای یک موقعیت دارد و افراد در هر دو گروه کارهای مفید و موثری در جامعه انجام می دهند.
دلپذیر بودن(A)
دلپذیر بودن بعدی از تمایلات بین فردی است. یک فرد دلپذیر اساساً نوع دوست است ، نسبت به دیگران همدردی می کند و مشتاق است که کمک کند و باور دارد که دیگران نیز متقابلاً کمک کننده هستند. در مقابل فرد غیر دلپذیر ، ستیزه جو ، خودمدار و شکاک نسبت به دیگران و بیشتر رقابت جو است تا همکاری کننده. این امرحقیقت دارد افراد دلپذیر مقبول تر و محبوب تر از افراد ستیزه جو هستند اما باید توجه داشت که آمادگی برای جنگیدن در برابر منافع خود هم ،یک امتیاز است و لذا دلپذیر بودن در میدان جنگ یا در صحنه دادگاه فضیلتی محسوب نمی شود.
هیچ یک از دو قطب انتهایی این عامل ازنظر جامعه مطلوب نیست و لزوماً هیچ یک در مورد سلامت روانی فرد مفید نمی باشد. نمره پایین درA با حالات خودشیفتگی ، ضد اجتماعی و اختلال شخصیتی پارانوئید همراه بوده در حالیکه نمره بالا در A با اختلال شخصیت وابسته همراه است.
مسئولیت پذیری و وجدان مندی(C)
وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری(با وجدان بودن) توصیف کننده قدرت کنترل تکانه ها ، به نحوی که جامعه مطلوب می داند و تسهیل کننده رفتار تکلیف محور و هدف محور است. وظیفه شناسی ویژگی های چون تفکر قبل از عمل ، به تحقیر اندازی ارضای خواسته ها ، رعایت قوانین و هنجارها و سازماندهی و اولویت بندی تکالیف را دربر میگیرد.
کنترل خود ، همچنین می تواند به مفهوم قدرت طرح ریزی خیلی فعال ، سازماندهی و انجام وظیفه محوله به نحو مطلوب نیز باشد. تفاوت های فردی در این موارد اساس با وجدان بودن است.فرد با وجدان هدفمند ، با اراده و مصمم است. افراد موفق ، موسیقیدانان بزرگ، ورزشکاران به نام این صفات را در حد بالا دارند.
نمره بالا در C با موفقیت شغلی و تحصیلی همراه است. نمره پایین در C ممکن است موجب شود که فرد از دقت و پاکیزگی زیاد و معتاد کار اجتناب کند. با وجدان بودن یک جنبه از آن چیزی است که منش نامیده می شود. افراد با نمره بالا درC دقیق ،خوش خلق و مطمئن هستند. اما افراد با نمرات پایین در C لزوماً فاقد اصول اخلاقی نیستند. اما در به کارگیری اصول اخلاقی زیاد دقیق نیستند. همچنان در تلاش برای رسیدن به هدفشان بی حال هستند. مدارکی وجود دارد که این افراد خیلی لذت گرا بوده و علاقه زیادی به امور جنسی دارند.
