حس مالکیت در کودکان – ۵ شیوه برخورد صحیح با حس مالکیت در کودکان

حس مالکیت در کودکان – کودکم همه چیز را برای خودش می خواهد

یکی از موضوعات چالش برانگیز برای والدین و کودکان، حس مالکیت در کودکان است. این احساس از سن 20 ماهگی در کودکان ایجاد می‌شود و در 2.5 سالگی به اوج خود می‌رسد.

در بسیاری از مواقع کودکان نسبت به اسباب‌بازی یا وسایل خود احساس مالکیت زیادی دارند و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند آن را با کودکی دیگر شریک شوند. معمولاً والدین شیوه صحیح برخورد با کودک را در ارتباط با این مسئله نمی‌دانند و همین موضوع می‌تواند منجر به جر و بحث بین خانواده و کودکان شود.

شناخت و آگاهی خانواده در مورد احساس مالکیت در کودک در این دوره سنی مشخص می‌تواند به سازگاری و رشد اجتماعی کودک کمک کند. در این راستا می توانید از راهکارها و روش های تربیتی ارائه شده در جلسات مشاوره کودک بهره مند شوید.

حس مالکیت در کودک چیست؟

هر دوره از رشد کودک از نظر اجتماعی، شناختی، هیجانی و جسمانی دارای ویژگی‌ها و حالات منحصر به فرد خود است. یکی از ویژگی‌های مهم رشد اجتماعی کودک، احساس مالکیت در کودک است. در دوره‌ای از رشد یعنی از سن 20 ماهگی تا 5 سالگی احساس مالکیت در کودک به وجود می‌آید و در 2.5 سالگی به اوج خودش خواهد رسید.

کودکان نسبت به اشیاء بیرونی مانند وسایل و اسباب‌بازی‌های خود احساس تملک زیادی می‌کنند و نسبت به هر عاملی که تهدیدی برای احساس تملکشان محسوب شود واکنش‌هایی همچون مقاومت، گریه و لجبازی و… نشان می‌دهند.

اهمیت آگاهی در مورد حس مالکیت در کودکان

والدین معمولاً به دلیل عدم آگاهی از این موضوع برخورد‌های صحیحی با کودک انجام نمی‌دهند که این مسئله می‌تواند بر سازگاری و رشد اجتماعی کودک تاثیر منفی داشته باشد. از آنجایی که رشد اجتماعی یکی از عوامل اصلی رشد کودک محسوب می‌شود، دانش و آگاهی والدین در ارتباط با این موضوع می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

در واقع کودکی که احساس مالکیت دارد رفتار ناهنجاری از خود نشان نمی‌دهد. باید توجه داشت که این رفتار یکی از ویژگی‌ها و رفتارهای لازم برای رشد اجتماعی کودک است.

شیوه برخورد صحیح با حس مالکیت در کودکان

شیوه برخورد صحیح با احساس مالکیت در کودک دارای اهمیت خاصی است زیرا اگر به این حس کودک احترام گذاشته نشود، کودک آزرده خاطر و ناراحت خواهد شد و نسبت به اطرافیان و والدینش حس خوشایندی پیدا نمی‌کند و نگرشش نسبت به آن‌ها تغییر پیدا می‌کند. برخورد با کودک باید طوری باشد که علاوه بر احترام گذاشتن به این نیاز کودک، مـهارت همدلی و دوستی و بخشندگی نیز در او رشد کند.

1-استفاده از وسایل و اسباب‌بازی به صورت مشترک

در این دوره می‌توان کودک را با بازی‌های گروهی آشنا و آماده کرد. بازی‌هایی که در آن چند کودک برای یک هدف مشترک بازی کنند. همچنین می‌توان تقسیم کار برای انجام دادن یک کار و رسیدن به به یک هدف مشترک را به کودکان آموزش داد. با انجام این کارها به مرور زمان حس همکاری، رعایت نوبت رشد می‌کند و به این ترتیب آموزش بخشندگی به کودک با سهولت بیشتری امکان پذیر خواهد بود.

2- گفتگو با کودک

گفتگو با کودک و توضیح مسئله برای او می‌تواند مفید واقع شود. اگر کودک نسبت به اسباب بازی یا وسیله‌ای احساس مالکیت زیاد دارد از او بخواهید که دلیل این کارش را برای شما بگوید. این کار باعث می‌شود تا کودک بتواند احساسات خودش را بیان کند. همچنین می‌توانید متوجه بشوید که چه چیزی باعث می‌شود کودک این رفتار را از خود نشان دهد.

3-آموزش به کودک

اگر کودک به یک اسباب‌بازی که همبازی‌های دیگر هم آن را می‌خواهد احساس تملک زیاد دارد و تحت هیچ شراطی آن را در اختیار کسی نمی‌گذارد، با کودک گفتگو کنید و به او زمان دهید تا به حرف‌های شما فکر کند. سپس می‌توانید مفهوم تقسیم کردن وسایل و بازی مشترک و گروهی را برای او روشن کنید. باید توجه کنید که کودک در این سن درک صحیحی از بازی اشتراکی و اشتراک گذاشتن اسباب‌بازی و وسایل ندارد.

در نتیجه به عنوان والد باید این مسئله را به کودک آموزش دهید و با او گفتگو کنید. فراموش نکنید که تــشویق کودکان می‌تواند بسیار مفید باشد. کودک را تشویق کنید که بازی گروهی انجام دهد تا رعایت نوبت در هنگام استفاده از اسباب‌بازی‌ را در نظر بگیرد. توجه داشته باشید در گفتگو و حــرف زدن با کودک، اصول و نکات مهم تربیتی را رعایت کنید و متناسب با سن او رفتار نمایید.

4- آموزش از طریق مشاهده

در بسیاری از موارد کودکان از طریق یادگیری مشاهده‌ای بسیاری از مسائل را یاد می‌گیرند. در واقع تقلید کودکان و نوزادان مرحله بسیار حساس و مهمی از رشد روانی و رفتاری آن ها می باشد.اگر والدین به عنوان بزرگتر، بخشندگی و اشتراک گذاری وسایل را انجام دهند به مرور زمان کودک با مشاهده رفتار والدین و تقلید از آن‌ها، خودش این رفتار را نسبت به همبازی‌های دیگرش انجام خواهد داد.

5-مراجعه به روانشناس یا مشاور کودک

به عنوان راه حل آخر اگر کارهایی که انجام دادید زیاد موثر واقع نشد و یا کودک نسبت به وسایل و اسباب‌بازی‌های خودش یا وسایل سایر همبازی‌ها احساس مالکیت زیادی پیدا کرد، به یک روانشناس یا مشاور کودک مراجعه نمایید. روانشناس با ارزیابی جامع و بررسی شرایط کودک و خانواده راهکارها و روش‌هایی را در اختیار می‌گذارد که می‌تواند برای حل این مسئله کمک کننده باشد.

سوالات متداول

–آیا تنبیه کردن کودک برای اشتراک گذاری وسایل و اسباب بازی‌ها به همبازی‌های دیگر کار مطلوبی است؟

به یاد داشته باشید که تنبیه کردن تحت هیچ شرایطی اثر مطلوبی برای کاهش رفتار‌های غیرمطلوب کودک ندارد. شاید تنبیه کردن در کوتاه مدت موثر واقع شود اما در بلند مدت همیشه اثرات منفی آن بیشتر از اثرات مطلوب آن است. بهترین روش برای برخورد با کودک در این دوران احترام گذاشتن به نیازهای کودک و آموزش صحیح به اوست.

تیم تولید محتوا کلینیک روانشناسی آرامش