اثرات رسانه بر تربیت فرزندان و نوجوانان – اثرات مثبت و منفی

اثرات رسانه بر تربیت فرزندان و نوجوانان – اثرات مثبت و منفی

اثرات رسانه بر تربیت فرزندان و نوجوانان از جانب خانواده‌ها امروزه تبدیل به یک نگرانی شدید شده است. بسیاری از والدین برای دور کردن فرزندانشان از رسانه‌های مجازی تلاش‌های ناموفقی داشته‌اند. با پیشرفت علم و نیاز روز افزون به اطلاعات فضای مجازی، کودکان نیز به این شبکه‌ها دسترسی پیدا می‌کنند.

از طرفی به دلیل کامل نشدن رشد شناختی و توانایی‌های قضاوتی کودکان و نوجوانان، این گروه از مخاطبان بیشتر در معرض خطرات ناشی از اثرات منفی رسانه‌ها قرار دارند. اما والدین می‌توانند از روش‌هایی برای کنترل اثرات منفی رسانه‌ها استفاده کنند.

مشاوره کودک به آن‌ها برای اتخاذ روش‌های مناسب کمک خواهد کرد. در این مقاله به بررسی اثرات مثبت و منفی و ارائه راهکارهایی برای کنترل آن‌ها پرداخته‌ایم.

رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی

رسانه‌ها شبکه‌های گسترده‌ای از وسایل ارتباط جمعی مثل تلویزیون، روزنامه، مجله، موبایل و… را شامل می‌شود. رسانه‌ها انواع مختلفی مثل، رسانه‌های جمعی، رسانه‌های تصویری، رسانه‌های رادیویی، رسانه‌های چاپی، رسانه‌های دیجیتالی و … دارد.

مهمترین نوع رسانه در جامعه امروز ما، رسانه‌های اجتماعی است که از طریق شبکه‌ها و نرم افزارهای مجازی در دسترس جوامع و افراد قرار گرفته است. تاثیر رسانه‌های جمعی بر افراد در سنین مختلف، بسیار زیاد است، اما برای کودکان و نوجوانان با در نظر گرفتن حساسیت‌های این دوره، می‌تواند آسیب زا باشد.

اثرات مثبت رسانه بر تربیت فرزندان

1. اثرات رسانه بر تربیت فرزندان – کمک به رشد آگاهی

امروزه نوجوانان با حجم زیاد اطلاعات توسط رسانه‌ها، می‌توانند آگاهی خود نسبت به اجتماع و جهان را افزایش دهند. کسب آگاهی‌های فرهنگی و سیاسی توسط نوجوانان برای داشتن نسلی از شهروندان مسئولیت پذیر در آینده حیاتی است. نوجوانان به وسیله ارتباط با اخبار، مجلات و شبکه‌های اجتماعی، متوجه می‌شوند که جهان چیزی بیشتر از آن است که در اطراف خود می‌بینند.

2. کمک به رشد مهارت‌های اجتماعی

اکثر نوجوانان از نظر اجتماعی مهارت‌های کافی ندارند. رسانه می‌تواند به آن‌ها شانس رشد مهارت‌های اجتماعی، گسترش دایره روابط اجتماعی و رشد دوستی‌های جدید را بدهد. رسانه‌ها، اعتماد و حمایت اجتماعی نوجوان را رشد می‌دهد و آن‌ها را به حرکت موفق در مسیر جامعه مدرن راهنمایی می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله نوجوان را نیز مطالعه کنید.

3. اثرات رسانه بر تربیت فرزندان – الهام بخشی

تماشای فیلم‌های اکشن و رزمی، می‌تواند والدین را از جنبه خشن آن نگران کند، اما حتی چنین برنامه‌هایی در واقع با راهنمایی‌های درست، انگیزه ای برای رفتن در مسیر ورزش‌های رزمی یا فعالیت‌های پلیسی می‌تواند باشد.

همانطور که بروسلی نوجوانان زیادی را به سمت آموزش هنرهای رزمی کشاند. تاثیر گذاری صحبت‌ها و رفتارهای افراد مشهور یا مشاهیر مورد علاقه نوجوان از طریق رسانه است، صحبت‌هایی از قبیل مصرف نکردن مواد مخدر یا ترک سیگار توسط آن‌ها، می‌تواند از سمت نوجوانان به راحتی پذیرفته شود.

4. کمک به مهارت‌های هماهنگی حرکتی

برخی بازی‌های ویدئویی ممکن است، موجب تحلیل توانایی‌های حرکتی در نوجوانان بشود. اما بازی‌هایی هم هستند که به تقویت مهارت‌های حرکتی، هماهنگی عصب و عضله و بعضی از توانایی‌های ذهنی کمک کند.

5. اثرات رسانه بر تربیت فرزندان – کمک به رشد مهارت‌های خواندن و نوشتن

وقتی یک سخنران یا الگوی نوجوان، خواندن کتابی را پیشنهاد می‌دهد، حتمال تمایل به خواندن آن کتاب توسط نوجوان بیشتر می‌شود. همچنین وبلاگ‌ها، سایت‌ها و شبکه‌های ارتباط مجازی می‌تواند در افزایش دایره لغات و مهارت‌های نوشتاری نوجوان تاثیر مثبت بگذارد.

6. پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان

رسانه‌ها این امکان را برای کودکان و نوجوانان فراهم می‌سازد تا در اوقات فراغت خود به بازی مشغول شوند و یا با دوستان خود به صحبت و چت بپردازند. مسئله‌ای که در این میان اهمیت دارد، کنترل و نظارت والدین و قانون‌گذاری برای فرزندان در مورد استفاده از این فضاها است. جهت آگاهی از روش‌های صحیح کنترل نوجوانان می‌توانید از مشاوه روانشناسی نوجوان نیز بهره‌مند شوید.

اثرات منفی رسانه بر تربیت فرزندان

1. تخریب تصویر بدنی

امروزه جهان و رسانه‌ها پر از چهره‌های شفاف و اندام‌های زیباست. در حالی که بسیاری از این تصاویر با استفاده از نرم افزار‌های فتوشاپ و جراحی‌های زیبایی صورت گرفته است.

بنابراین تقریبا رسیدن به استاندارد زیبایی که در رسانه‌ها نمایش داده می‌شود، غیر ممکن می‌گردد. این عوامل باعث تخریب قضاوت نوجوان از ویژگی‌های ظاهری خود می‌شود. بی اشتهایی عصبی و پر اشتهایی عصبی از این بحران به وجود می‌آید.

2. اثرات رسانه بر تربیت فرزندان – عادی سازی خشونت

امروزه میزان خشونت در بازی‌های ویدئویی و فیلم‌ها بسیار زیاد شده و نوجوانان وقت زیادی را با آن‌ها می‌گذرانند. خشونت به مرور زمان واقعی می‌شود و خیلی از نوجوانان توانایی تمایز بین فانتزی و واقعیت را ندارند. در نتیجه رفتارهای خشونت آمیز برای آن‌ها معمولی به نظر می‌رسد که تبعات خاص خود را دارد.

3. رفتار جنسی پر خطر

نوجوانان شدیدا در حال جستجو برای کشف هویت جنسی خود هستند. گرایش نوجوانان به هر چیزی که محتوای جنسی دارند امری طبیعی است. نمایش تعدد روابط جنسی در رسانه‌ها باعث گیج شدن نوجوانان می‌شود. رابطه جنسی بدون مسئولیت، پیامد این خط فکری ایست که در نوجوانان به وجود آمده و نتایج آن رفتار جنسی پر خطر و بارداری‌های ناخواسته، می‌شود.

4. تجاری سازی همه چیز

اینکه پول شادی می‌آورد تفکری است که توسط رسانه‌ها در نوجوان ایجاد می‌شود. رسانه تلاش می‌کند تا افزایش درآمد را برای نوجوان هدف قرار دهد اما نوجوان به دنبال خوشحالی با به دست آوردن پول است.

5. اثرات رسانه بر تربیت فرزندان – چاقی و افزایش وزن

یکی از علل چاقی مفرط نوجوانان گذراندن بیش از حد وقت خود بر پای بازی‌های کامپیوتری است. این درحالی است که بازی در فضاهای باز به ندرت یافت می‌شود. به علاوه همراهی این عادات با رژیم غذایی نامناسب باعث بروز یک چاقی شایع در این دوران می‌شود.

6. افت تحصیلی

گرفتن نمرات پایین و افت تحصیلی یکی دیگر از اثرات منفی وقت گذرانی زیاد پای تلویزیون است. بر همین اساس، کودکان و نوجوانانی که نمره‌های بالاتری در مدرسه کسب می‌کنند، وقت کمتری را صرف رسانه‌ها کرده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افت تحصیلی کلیک کنید.

چگونگی کنترل کردن اثرات رسانه بر تربیت فرزندان

قرار گرفتن در معرض رسانه بخشی از زندگی مدرن است اما شما می‌توانید به فرزندانتان آموزش دهید تا برای چیزهایی که ارزش دیدن دارد، وقت بگذارند. در اینجا چند راه برای کنترل نفوذ رسانه‌های اجتماعی در نوجوانان را ذکر می‌کنیم:

_موسیقی، فیلم، برنامه‌های تلویزیونی و مشاهیری که نوجوان شما آن‌ها را دوست دارند شناسایی کنید تا بتوانید چیزهایی که بر روی او تأثیر می‌گذارد را تحت کنترل خود داشته باشید تا درصورت لزوم فرزندتان را از آن‌ها منع کنید.

_برای نوجوان آسان است تا هر چیزی را که می‌خواهد تماشا کند، پس باید سعی کنید بر چیزهایی که می‌بیند نظارت داشته باشید. برای بعضی از آن‌ها محدودیت‌هایی تعیین کنید. درباره قوانین استفاده از آن‌ها با فرزندانتان مذاکره کنید. بهتر است رفتارهای صحیح با نوجوان را بلد باشید. برای اطلاع از رفتار صحیح با نوجوان کلیک کنید.

_یکی از بهترین راه‌های دور کردن نوجوان از اثرات منفی رسانه‌ها، صحبت درباره چیزهایی است که او به دنبال آن هاست. به عنوان مثال اگر فرزند شما، به جنس مخالف علاقه دارد، شما می‌توانید با او درباره روابط دوستی با جنس مخالف، انتخاب‌ها در زندگی، اعتماد به نفس و مسائل جنسی صحبت کنید.

اگر نوجوان از جانب والدین اطلاعات کافی درباره چالش‌های ذهنی خود داشته باشد، به دنبال جمع آوری اطلاعات از رسانه‌ها نخواهد بود.

_والدین باید استفاده از بعضی برنامه‌ها، فیلم‌ها یا بازی‌ها را ممنوع کنند و به نوجوان درباره علت این کار توضیح دهند.

_به نوجوان اجازه دهید تا دیدن بعضی برنامه‌ها را خودش انتخاب کند، شما او را با سوالات خود تفسیر کنید. به عنوان مثال درباره یک فیلم یا بازی از او بپرسید که: نظرت درباره آن چیست؟ از آن چه می‌خواهی؟ احساست درباره آن چیست؟

آیا می‌توان اثر رسانه‌ها را به طور کامل حذف کرد؟

امروزه رسانه‌ها بسیار قدرتمند و در دسترس هستند اما نباید فراموش کنیم که آن‌ها هم مثل دیگر ابزارها، صرفا یک ابزار است که به خودی خود آسیب زا نیست و نحوه استفاده ما از آن‌ها است که تعیین می‌کند چه اثری بر زندگی ما داشته باشند.

بنابراین بجای آنکه صورت مسئله را پاک کنیم، بهتر است به دنبال راه حل اساسی برای این موضوع باشید. مشاوران خانواده تاکید بر نحوه رفتار صحیح با نوجوان و اتخاذ یک سبک فرزندپروری مؤثر دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سبک های فرزندپروری کلیک کنید.

تیم تولید محتوا کلینیک روانشناسی آرامش